Gryf Pomorski
Gryf Pomorski – gryf to mityczne, fantastyczne zwierzę będące wytworem wyobraźni ludów Bliskiego Wschodu. W heraldyce europejskiej utrwaliło się przedstawianie go jako uskrzydlonego lwa z głową, szponami i skrzydłami orła o uszach konia albo osła. Stanowiły częsty motyw sztuki i legend ludów starożytnego wschodu, często występując w roli strażników złotego skarbu. Ich przedstawienia znane były już 3 tys. lat p.n.e. w Mezopotamii oraz występowały w egejskiej sztuce II tysiąclecia p.n.e. - do Europy najprawdopodobniej trafiły w XI wieku, w okresie wypraw krzyżowych. Gryf uosabia nie tylko czujność i siłę lwa, szybkość orła, czujność osła, ale także zdolność do podstępu i fałszu. Gryf noszony na tarczy oznaczał, że osoba go nosząca była silnym człowiekiem, w którym można było odnaleźć cechy orła i lwa.
Historia
Okoliczności pojawienia się heraldycznego gryfa na Pomorzu nie są znane. Przyjmuje się, że stało się to na przełomie XII i XIII w. Pierwszym księciem używającym gryfa w znaku pieczętnym (w roku 1193 był Kazimierz II dymiński (ok. 1180 – 1220). Od tego czasu dynastie zaczęto nazywać Gryfitami. Książęta szczecińscy przyjęli to godło od Bogusława II pomorskiego (ok. 1178 – 1220). Pomorze było jedyną ziemia słowiańską, która przyjęła gryfa jako herb państwa i utrzymywała go konsekwentnie do wygaśnięcia dynastii (1637)[1].
W herbach pomorskich gryf z reguły jest zwrócony w lewo, nierzadko w koronie. Na tarczy herbowej stosowano od jednego do nawet 10 pól – dominowały w nich gryfy symbolizujące poszczególne ziemie Pomorza.
Z dawnych herbarzy wynika, że książę szczeciński używał gryfa czerwonego na srebrnym (białym) polu, książęta wołogosjko-słupscy mieli gryfa czarnego w złotym (żółtym) lub czerwonym polu.
Po likwidacji państwa Gryfitów i przejęciu Pomorza przez Prusy – władze nadały prowincji pomorskiej herb przedstawiający stojącego, czerwonego gryfa, zwróconego w prawo, na białym polu. Herb ten zachowały także władze polskie.
Współczesność
Współcześnie na srebrnym tle, czerwony gryf pomorski, ze złotymi szponami i dziobem, zwrócony w prawo – jest oficjalnym herbem Województwa Zachodniopomorskiego[2].
Od 31 maja 1947 czerwony gryf pomorski (na niebieskim tle) był zasadniczym elementem składowym honorowej Odznaki Gryfa Pomorskiego, którą w 2002 roku zastąpiła Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego. Obecna (2013r) odznaka Gryfa Zachodniopomorskiego jest w barwach białych i czerwonych.
Przypisy
- ↑ Tadeusz Białecki: Herby miast Pomorza Zachodniego. Wyd. Polskie Pismo i Książka, Szczecin 1991, s.9 - 11, ISBN 83-85360-01-8
- ↑ Uchwała Nr XVI/149/2000 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z 23.10.2000 (dostęp: 07.03.2013)
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- sedina.pl: Gryfy (dostęp: 07.03.2013)
- Marek: Gryf - historie i legendy. W: Zachodniopomorskie, 18.01.2013 (dostęp: 07.03.2013}
- Wojciech Banaszak: Tajemnice Sediny: Część 4 – Bez Gryfa? W: sedina.pl, 26.01.2005 (dostęp:07-03-2013)
