Mieczysław Jasnowski

Mieczysław Jasnowski
botanik, pedagog
Data urodzenia	23 lutego 1920
Miejsce urodzenia	Kalisz
Data śmierci	23 czerwca 1993
Miejsce śmierci	Szczecin
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 38D-3-12)
Lokalizacja grobu	zobacz na mapie

Mieczysław Jasnowski (1920-1993) – botanik, specjalista z zakresu wiedzy o torfie, badacz szaty roślinnej Pomorza Zachodniego, pedagog

Życiorys

Mieczysław Jasnowski urodził się 23 lutego 1920 roku w Kaliszu. W czasie wojny został wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec (1940-1944). Po wojnie zdał maturę w słynnym kaliskim Gimnazjum im. Adama Asnyka (1945). Od 1945 do 1955 roku przebywał we Wrocławiu. W 1950 roku ukończył studia na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. Później był pracownikiem naukowym uczelni.

W 1955 roku, razem z żoną Janiną, także pracownikiem naukowym, zamieszkał w Szczecinie. Został wykładowcą w nowo utworzonej Wyższej Szkole Rolniczej (obecnie Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny). Z uczelnią tą związał całe swoje życie naukowe. Przez pewien okres kierował Katedrą Botaniki. Doktoryzował się w 1958, a habilitował w 1962 roku. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1970, a zwyczajnego w 1978 roku. W 1990 roku przeszedł na emeryturę.

Był torfoznawcą, florystą, fitosocjologiem i briologiem. Badał torfowiska i szatę roślinną wielu regionów Polski, m.in. Karkonoszy, Gór Izerskich, Warmii i Mazur oraz Pojezierza Iławskiego. Główne badania dotyczyły jednak Pomorza Zachodniego i Ziemi Szczecińskiej. Równolegle prowadził rozpoznanie geobotaniczne Pomorza w celu zapewnienia ochrony prawnej najcenniejszym obiektom przyrodniczym. Jako pionier i wybitny specjalista z zakresu wiedzy o torfie na Pomorzu Zachodnim, zorganizował Zakład Torfoznawstwa na WSR w Szczecinie. Wspólnie z prof. Stanisławem Tołpą stworzył klasyfikację torfów Polski i Europy (1964).

Był autorem ponad 200 rozpraw, monografii i artykułów naukowych, podręczników akademickich oraz 100 ekspertyz na potrzeby gospodarki, a także autorem licznych prac kartograficznych. Opracował m.in. sieć 86 rezerwatów przyrody i 3 parków krajobrazowych na Pomorzu, Drawieńskiego Parku Narodowego, a w ramach współpracy międzynarodowej Park Doliny Dolnej Odry. Będąc kontynuatorem polskiej szkoły torfoznawczej, skupiał wokół siebie specjalistów z tego zakresu, prowadził wykłady i wygłaszał referaty. Był pedagogiem, który wykształcił rzesze młodzieży akademickiej. Wśród jego uczniów byli także studenci i doktoranci z Niemiec, Holandii i z Wielkiej Brytanii. Prowadził wykłady na zagranicznych uczelniach, m.in. w Cambridge, Preston, Monford, Nottingham, Berlinie i w Greifswaldzie. Zajęcia praktyczne przeprowadzał na torfowiskach Irlandii i w Polsce.

Należał do wielu gremiów i towarzystw naukowych Europy. Był członkiem kilku komitetów Polskiej Akademii Naukowej oraz Państwowej Rady Ochrony Przyrody.

Uchodził za wybitnego popularyzatora idei ochrony przyrody. Był współtwórcą i konsultantem Telewizyjnego Technikum Rolniczego.

Jego najbliższym współpracownikiem i współautorką licznych prac naukowych była żona, prof. dr hab. Janina Jasnowska.

Zmarł 23 czerwca 1993 roku w Szczecinie. Został pochowany 29 czerwca na Cmentarzu Centralnym (kw. 38D-3-12).

Ważniejsze publikacje

Książka napisana wspólnie z żoną Janiną

Trzecie wydanie książki z 2008 roku

• 1958 – Roślinność torfowiska Złotniki nad Zalewem Szczecińskim (współautorzy: Janina Jasnowska, C.Kwarta) - „Przyroda Polski Zachodniej” 1958 nr 2, s. 123-138
• 1960 – Torfowisko wysokie w dolinie Odry u jej ujścia do Zalewu Szczecińskiego [w:] Z aktualnych badań torfowych, „Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych” z. 25, s. 99-124, Warszawa
• 1960 – Wyższa Szkoła Rolnicza w Szczecinie w latach 1956-1960, „Szczecin. Miesięcznik Pomorza Zachodniego” 1960 nr 10-11
• 1962 – Budowa i roślinność torfowisk Pomorza Szczecińskiego (Tom 10 STN: Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych) - Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Szczecin
• 1964 – Charakterystyka botaniczna kukurydzy (współautor: Janina Jasnowska) w: Kukurydza (pod red. K. Ruebenbauera), PWRiL, Warszawa, s. 9-28
• 1968 – Ginące torfowiska wysokie i przejściowe w pasie nadbałtyckim Polski (współautorzy: Janina Jasnowska, S. Markowski), „Ochrona Przyrody” 1968 nr 33, s. 69-124
• 1971 – Nasza przyroda – przewodnik po woj. koszalińskim
• 1971 – Przewodnik po województwie szczecińskim - Liga Ochrony Przyrody, Warszawa
• 1972 – Rozmiary i kierumki przekształceń szaty roślinnej torfowisk: extents and directions of changes of plant cover of the bogs
• 1972 – Warunki siedliskowe i szata roślinna torfowiska nakredowego w rezerwacie Tchórzyno na Pojezierzu Myśliborskim (współautorzy: Janina Jasnowska, Wojciech Kowalski, Stefan Markowski, Jan Radomski) - „Ochrona Przyrody” 1972 nr 37, s. 157-323
• 1973 – Mszarnik wrzoścowy. Ericetum tetralicis balticum w projektowanych rezerwatach torfowiskowych (współautor: Janina Jasnowska), „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1973 nr 6, s. 54-61
• 1975 – Bagna kuli ziemskiej (autor: Nikołaj Jakowlewicz Kac; przedmowa do wyd. polskiego i rozdz. Torfowiska i tereny bagienne w Polsce Mieczysław Jasnowski) - Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
• 1976 – A layout of the Western Pomerania peatlands - atlas and synthesis (współautorzy: Janina Jasnowska, S. Markowski, Stefan Friedrich, Wojciech Kowalski, T. Wołejko) w: 5th International Peat Congress. Vol. 4 - materiały z kongresu w Poznaniu, 21-25 wrzesnia 1976, Wydawnictwo NOT, Warszawa, s. 245-267
• 1976 – Projekt atlasu i syntezy torfowisk obszaru Pomorza Zachodniego - streszczenie (współautorzy: Janina Jasnowska, Stefan Markowski) w: Sprawozdanie z kongresu. Poznań 21-25 września 1976, Wydawnictwo NOT, Warszawa, s. 147-151
• 1976 – Formy i metody nauczania botaniki z zastosowaniem nowoczesnych środków technicznych (współautorzy: Janina Jasnowska, Stefan Markowski), Konferencja metodyczna z przedmiotów podstawowych w akademiach rolniczych - Botanika, Międzyuczelniany Ośrodek Metodyczny Akademii Rolniczych, Warszawa, s. 23-47
• 1977 – Probleme und Methoden des Moorschutzes in Polen
• 1977 – Nasza przyroda: województwo wrocławskie, legnickie, jeleniogórskie, wałbrzyskie (współautor: Adam Pałczyński), Liga Ochrony Przyrody, Warszawa
• 1977 – Storczyki w rezerwacie torfowiskowym „Bagno Chłopiny” na Pojezierzu Myśliborskim (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1977 nr 61, Rol. 15, s. 163-184
• 1977 – Zagrożone gatunki flory torfowisk (współautor: Janina Jasnowska), „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1977 nr 4, s. 4-14
• 1978 – Glony – Ćwiczenia z hydrobotaniki (współautorzy: Stefan Friedrich, Wojciech Kowalski, Halina Starczewska) - Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin
• 1979 – Erica tetralix L. na Pomorzu (współautor: Janina Jasnowska), „Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica” 1979 nr 25, s. 269-279
• 1981 – Kotłowe torfowiska mszarne na Pojezierzu Bytowskim (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Wrocław” 1981 nr 38, s. 13-37
• 1981 – Ocena aktualnego stanu i projekt racjonalnej sieci rezerwatów przyrody w północnej części województwa gorzowskiego (współautor: Janina Jasnowska) w: Zasoby przyrody województw gorzowskiego (red. Lucjan Agapow, B. Wiatr), Ośrodek Badania i Konsultacji TWWP w Gorzowie Wlkp., s. 5-36
• 1982 – Najcenniejsze obiekty w rezerwacie „Rzeka Drawa” objęte ochroną ścisłą (współautor: Janina Jasnowska), „Chrońmy przyrodę” 1982 nr 4/5, s. 5-23
• 1982 – Rezerwat krajobrazowo-wodny „Rzeka Drawa” na Pomorzu Zachodnim (współautor: Janina Jasnowska), „Chrońmy przyrodę” 1982 nr 3, s. 5-19
• 1983 – Pojezierze Zachodniopomorskie (współautor: Janina Jasnowska), Wiedza Powszechna (seria: Przyroda polska), Warszawa
• 1983 – Szata roślinna torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim cz. 1 Charakterystyka torfowisk i ich rozprzestrzenienie (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 99, Rol. Ser. Przyrodn. 30, s. 23-36
• 1983 – Szata roślinna torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim cz. 2 Flora torfowisk (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 99, Rol. Ser. Przyrodn. 30, s. 37-47
• 1983 – Szata roślinna torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim cz. 3 Ogólna klasyfikacja fitosocjologiczna zbiorowisk torfowiskowych (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 99, Rol. Ser. Przyrodn. 30, s. 49-57
• 1983 – Szata roślinna torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim cz. 4 Zbiorowiska roślinne ze związku Rhynchosporion albae Koch 1926 (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 99, Rol. Ser. Przyrodn. 30, s. 59-67
• 1983 – Zbiorowiska roślinne związku Caricion lasiocarpae V.de.Bergh ap. Lebr. 49 torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 104, Rol. Ser. Przyrodn. 32, s. 65-80
• 1983 – Roślinność rzędu Caricetalia fuscae = nigrae Nordh. 36 emend. Preis. ap. Oberd. 49 torfowisk mszarnych na Pojezierzu Bytowskim (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 104, Rol. Ser. Przyrodn. 32, s. 81-88
• 1983 – Roślinność mszarnych torfowisk wysokich z rzędu Sphagnetalia magellanici Pawł. 28 Moore 68 na Pojezierzu Bytowskim (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 104, Rol. Ser. Przyrodn. 32, s. 89-100
• 1983 – Roślinność klasy Utricularietea intermedio-minoris Pietsch 64 torfowisk mszarnych Pojezierza Bytowskiego (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1983 nr 104, Rol. Ser. Przyrodn. 32, s. 101-112
• 1984 – Wartości przyrodnicze szaty roślinnej strefy brzegowej Zalewu Szczecińskiego (współautor: Janina Jasnowska) w: Sympozjum naukowe na temat „Problemy ochrony środowiska strefy przybrzeżnej Pomorza Zachodniego” (streszczenia referatów), Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Szczecin, s. 22-23
• 1985 – Botanika (współautorzy: Janina Jasnowska, Jan Radomski), Wydawnictwo Brasika
• 1985 – Hydrobotanika: przewodnik do ćwiczeń, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Rolniczej, Szczecin
• 1986 – Flora projektowanego Drawieńskiego Parku Narodowego (współautorzy: J. Jasnowska, U. Grinn, S. Friedrich) w: Przyroda projektowanego Drawieńskiego Parku Narodowego (red. Mieczysław Jasnowski, Lucjan Agapow), Gorzowskie Towarzystwo Naukowe, Gorzów Wlkp., s. 25-67
• 1986 – Roślinność rzeczna, torfowiskowa i źródliskowa projektowanego Drawieńskiego Parku Narodowego (współautorzy: J. Jasnowska, S. Friedrich) w: Przyroda projektowanego Drawieńskiego Parku Narodowego (red. Mieczysław Jasnowski, Lucjan Agapow), Gorzowskie Towarzystwo Naukowe, Gorzów Wlkp., s. 69-94
• 1986 – Leśne zbiorowiska roślinne w projektowanym Drawieńskim Parku Narodowym (współautorzy: J. Jasnowska, S. Friedrich) w: Przyroda projektowanego Drawieńskiego Parku Narodowego (red. Mieczysław Jasnowski, Lucjan Agapow), Gorzowskie Towarzystwo Naukowe, Gorzów Wlkp., s. 95-113
• 1988 – Ocena i diagnoza stanu wybranych torfowisk województwa słupskiego- opracowanie studialne (współautor: Janina Jasnowska), Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego, Słupsk
• 1990 – Torfowiska województwa słupskiego: stan, zasoby, znaczenie, zasady gospodarowania, ochrona - Wydawnictwo Uczelniane Akademii Rolniczej, Szczecin
• 1991 – Drawieński Park Narodowy na ziemi gorzowskiej i pilskiej (współautor: Janina Jasnowska), „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1991 nr 47(4), s. 5-16
• 1991 – Rezerwaty ścisłe Drawieńskiego Parku Narodowego (współautor: Janina Jasnowska), „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1991 nr 47(5), s. 5-20
• 1991 – Dynamika rozwojowa roślinności torfotwórczej w rezerwacie „Kłocie Ostrowickie” cz. 1 Szata roślinna torfowiska (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1991 nr 149, Rol. Ser. Przyrodn. 51, s. 11-24
• 1991 – Dynamika rozwojowa roślinności torfotwórczej w rezerwacie „Kłocie Ostrowickie” cz. 2 Kompleks zonacyjny roślinności w procesie zarastania zasobnej w wapń zatoki jeziora w rezerwacie „Kłocie Ostrowickie" (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1991 nr 149, Rol. Ser. Przyrodn. 51, s. 25-35
• 1991 – Dynamika rozwojowa roślinności torfotwórczej w rezerwacie „Kłocie Ostrowickie” cz. 3 Sukcesja roślinności w procesie torfotwórczym, historii złoża i obecnej szacie roślinnej (współautor: Janina Jasnowska), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1991 nr 149, Rol. Ser. Przyrodn. 51, s. 37-52
• 1993 – Badania geobotaniczne w dolinie Różycy na równinie Wałeckiej cz. 1 Przyrodnicza charakterystyka doliny Różycy (współautorzy: Janina Jasnowska, Stefan Friedrich), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1993 nr 155, Rol. Ser. Przyrodn. 54, s. 5-24
• 1993 – Badania geobotaniczne w dolinie Różycy na równinie Wałeckiej cz. 2 Wykaz flory grzybów i mszaków w dolinie Różycy (współautorzy: Janina Jasnowska, Stefan Friedrich), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1993 nr 155, Rol. Ser. Przyrodn. 54, s. 25-44
• 1993 – Badania geobotaniczne w dolinie Różycy na równinie Wałeckiej cz. 3 Wykaz flory roślin naczyniowych w dolinie Różycy (współautorzy: Janina Jasnowska, Stefan Friedrich), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1993 nr 155, Rol. Ser. Przyrodn. 54, s. 45-73
• 1993 – Badania geobotaniczne w dolinie Różycy na równinie Wałeckiej cz. 4 Zbiorowiska roślinne doliny Różycy (współautorzy: Janina Jasnowska, Stefan Friedrich), „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej Szczecin” 1993 nr 155, Rol. Ser. Przyrodn. 54, s. 74-96
• 1993 – Kociołki polodowcowe koło Trzcińska Zdroju jako użytki ekologiczne (współautorzy: Janina Jasnowska, Stefan Markowski), „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1993 nr 49(1), s. 23-29
• 1995 – Botanika (współautorzy: Janina Jasnowska, Jan Radomski) - Wydawnictwo Brasika, Szczecin (wyd. I)
• 1999 – Botanika (współautorzy: Janina Jasnowska, Jan Radomski, Stefan Friedrich, Wojciech W.A. Kowalski) - Wydawnictwo Brasika, Szczecin (wyd. II)
• 2008 – Botanika (współautorzy: Janina Jasnowska, Jan Radomski, Stefan Friedrich, Wojciech W.A. Kowalski) - Wydawnictwo Brasika, Szczecin (wyd. III)

Nagrody

• 1973 – nagroda zespołowa Ministra Rolnictwa za cykl programów oświatowych Telewizyjne Technikum Rolnicze
• 1974 – nagroda zespołowa Przewodniczacego Komitetu ds. Radia i Telewizji za cykl programów oświatowych Telewizyjne Technikum Rolnicze
• 1990 – Kulturalna Nagroda Niemiec (wspólnie z prof. Michaelem Succowem z Berlina) za opracowanie projektu powołania pierwszego transgranicznego obszaru chronionego - Międzynarodowego Parku Dolina Dolnej Odry

Ciekawostki

• Po śmierci profesora jego imieniem nazwano Rezerwat Przyrody „Torfowisko Święta” w Puszczy Goleniowskiej
• Prof. Mieczysław Jasnowski jest patronem Gimnazjum nr 23 (Zespół Szkół nr 1) przy ul. Młodzieży Polskiej 9 w Szczecinie Zdrojach. W 2007 roku w budynku szkoły odsłonięto granitową tablicę z napisem: Prof. dr hab. Mieczysław Jasnowski 1920-1993. Botanik i torfoznawca, uczony i nauczyciel, niestrudzony badacz przyrody Pomorza, inicjator i twórca Drawieńskiego Parku Narodowego, Parku Doliny Dolnej Odry i innych obiektów chronionych. Szczecin 11.10.2007. Tablicę ufundował m.in. rektor Akademii Rolniczej oraz absolwenci Wydziału Rolniczego (rocznik 1977). Odsłonięcia dokonała żona, prof. Janina Jasnowska

Wspomnienia

• (ek), Konferencja botaników: wspomnienie o profesorze, „Kurier Szczeciński” 2003 nr 179, s. 4
• S. Friedrich. S. Markowski, Prof. dr hab. Mieczysław Jasnowski (23.III.1920 -23.VI.1993), „Wiadomości Botaniczne” 1994 nr 38(1/2), s. 111-117

Źródła

Bibliografia

• Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemi kaliskiej t. III (pod red. Danuty Wańki, autor hasła Andrzej Androchowicz), Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Kalisz 2007
• „Wiadomości Botaniczne” 1996 nr 40

Inne

• Strona internetowa Gimnazjum nr 23 im. prof. Mieczysława Jasnowskiego w Szczecinie
• Strona internetowa Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka w Kaliszu

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz