Biskupi szczecińsko-kamieńscy

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Herb biskupstwa kamieńskiego

Biskupi pomorscy, kamieńscy i szczecińscy na terenie Pomorza, w tym – biskupi starego kościoła katolickiego diecezji kołobrzeskiej (1000-1007), wolińskiej (1140–1176), i diecezji kamieńskiej (1176–1544), następnie biskupi Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego (1545-1648) oraz biskupi kościoła katolickiego po 1945 roku, po przejęciu obszaru Pomorza Zachodniego w ramach diecezji szczecińsko-kamieńskiej (od 1972) i archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej (od 1992).

Biskupi pomorscy (kołobrzeski, wolińscy i kamieńscy /1000-1007, 1140-1544/)

Biskup misyjny

Biskupi diecezji kołobrzeskiej (1000-1007)

Pierwszej próby chrystianizacji Pomorza podjęto w czasach księcia Bolesława Chrobrego, powołując w latach 999-1000 w ramach metropolii gnieźnieńskiej trzy diecezje, w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu, gdzie biskupem od 1000 roku ustanowiono dotychczasowego biskupa sufragana w Gnieźnie Reinberna. [2] Niestety w wyniku reakcji pogańskiej, a także toczącej się z przerwami w latach 1002-1018 wojny polsko-niemieckiej, działalność Kościoła na Pomorzu została z czasem całkowicie sparaliżowana, a biskupstwo w Kołobrzegu upadło. Jego pasterz, biskup Reinbern zmuszony został do powrotu na dwór Chrobrego. [3]

Biskupi misyjni

Biskupi diecezji pomorskiej (wolińskiej) (1140-1176)

Po ponownym wprowadzeniu chrześcijaństwa na Pomorzu w wyniku obu misji biskupa Ottona z Bambergu w ciągu pierwszej połowy XII wieku ponownie została odtworzona organizacja kościelna na Pomorzu. Utworzono odrębną diecezję pomorską z siedzibą w Wolinie. Niestety upadek gospodarczy Wolina spowodowany najazdami Duńczyków wymusił przeniesienie stolicy biskupiej początkowo na krótko do Uznamia (w czasie działań wojennych), a następnie w 1176 roku do Kamienia. [4]

Biskupi diecezji pomorskiej (kamieńskiej) (1176-1544)

Po przeniesieniu siedziby biskupiej do Kamienia biskupstwo, zwane odtąd Diecezją Kamieńską, z krótkimi przerwami, podlegało bezpośrednio papieżowi. Po oficjalnym wprowadzeniu w Księstwie Pomorskim protestantyzmu, podczas sejmu w Trzebiatowie w 1534 roku, ostatnim katolickim biskupem kamieńskim został Erazm Manteuffel, wyznaczony w 1519 roku przez księcia Bogusława X na koadiutora biskupa Marcina. Biskup Erazm Manteuffel zmarł 22 stycznia 1544 roku w zamku Łekno k. Koszalina i został pochowany w kościele parafialnym w Połczynie. [5]

Biskupi kamieńscy Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego (1545-1648)

Po śmierci ostatniego katolickiego biskupa kamieńskiego Erazma Manteuffela kapituła wybrała na następcę jednego z kandydatów książąt, dr Jana Buganhagena. Ten wyboru nie przyjął. Rok później, w kwietniu 1545 roku kapituła wybrała Bartłomiej Suawe, który w 1549 złożył urząd, naciskany przez dwór cesarski w wyniku próby rekatolizacji księstwa. Kolejnym biskupem kamieńskim został Marcin Weiher, wicekanclerz biskupa Suawego. Po nim biskupstwo zostało potraktowane przez książąt jako osobne terytorium, tj. księstwo biskupie położone na terenie ziemi kołobrzeskiej, i przejęli nad nim władzę (sukundogenitura).[6]

Protestanccy biskupi kamieńscy (1545-1556)

Księstwo biskupie jako sekundogenitura Gryfitów (1557-1648)

Rok 1648 - Biskupstwo Kamieńskie przechodzi pod władzę Elektora Brandenburskiego.

Biskupi szczecińsko-kamieńscy (od 1972)

Biskupi szczecińsko-kamieńscy - biskupi diecezjalni i biskupi pomocniczy archidiecezji i diecezji szczecińsko-kamieńskiej. Zniesione w 1648 roku w wyniku traktatu westfalskiego biskupstwo kamieńskie i jego dobra weszły ponownie w skład metropolii gnieźnieńskiej 28 czerwca 1972 r bullą papieża Pawła VI, który powołał diecezję szczecińsko-kamieńską, z siedzibą biskupią w Szczecinie. Z kolei w dniu 25 marca 1992 roku diecezja szczecińsko-kamieńska została podniesiona bullą papieską Jana Pawła II do rangi archidiecezji (metropolia szczecińsko-kamieńska).

Biskupi diecezji szczecińsko-kamieńskiej (1972-1992)

Biskupi pomocniczy diecezji szczecińsko-kamieńskiej

Arcybiskupi metropolici archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej (od 1992)

Biskupi pomocniczy archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej

Przypisy

  1. ↑ Pierwszy biskup Polski. Biorąc pod uwagę przedstawienie w Kronice Thietmara działalności Jordana, wówczas biskupa diecezji poznańskiej i zwierzchnika ochrzczonej już wspólnoty, nie wydaje się właściwym nazywanie go biskupem misyjnym, a już na pewno biskupem misyjnym Pomorza; por. S. Rosik, Conversio gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek). Wrocław 2010, s. 29 i n., tamże przyp. 61.
  2. ↑ Powtarzane w niektórych opracowaniach twierdzenie, iż Reinberna wyznaczono na biskupa na Pomorzu w związku z jego wcześniejszą działalnością na tym terenie nie mają potwierdzenia w źródłach; por. S. Rosik, Conversio gentis Pomeranorum... op. cit., s. 28, tamże przyp. 59.
  3. ↑ Upadek diecezji kołobrzeskiej datuje się około 1007 roku; zob. Historia Pomorza. Tom I do roku 1466, pod red. Gerarda Labudy. Część I. Poznań 1972, s. 310 i n.n., 317.
  4. ↑ Historia Pomorza...op. cit., Tom I, część II, s. 75 i n.; zestawienie panujących biskupów katolickich od XII do XVI wieku sporządzono według opracowania Edwarda Rymara w: Kantzow T., Pomerania. Kronika pomorska XVI wieku. T. 2. Szczecin 2005, s. 300 i n.
  5. ↑ Kantzow T., Pomerania... op. cit.. T. 2, s. 142, tamże przyp. 436.
  6. ↑ Tamże, s. 223 i n., także przyp. 738, 739.


Bibliografia

  • Historia Pomorza. Tom I do roku 1466 pod red. Gerarda Labudy. Część I i II. Poznań 1972.
  • Kantzow T., Pomerania. Kronika pomorska XVI wieku. T. 1-2. Szczecin 2005.
  • Rymar E., Rodowód książąt pomorskich. Szczecin 2005, wyd. II.
  • Rosik S., Conversio gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek). Wrocław 2010.



IES64.png
Autor opracowania: Jan Iwańczuk


Źródło: „http://wikiszczecin.home.pl/index.php?title=Biskupi_szczecińsko-kamieńscy&oldid=212041”