Henryk Mąka

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Henryk Mąka
dziennikarz, publicysta morski, pisarz marynista
brak zdjecia
Data urodzenia 20 stycznia 1930
Miejsce urodzenia Piotrków Trybunalski
Data śmierci 26 września 2016
Miejsce śmierci Warszawa


Henryk Mąka (1930-2016) – dziennikarz, publicysta morski, pisarz marynista

Życiorys

Henryk Mąka urodził się 20 stycznia 1930 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Uczęszczał do liceum o profilu handlowym. Jeszcze w szkole średniej pisywał do prasy młodzieżowej. Po maturze podjął studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył w 1953 roku. Podczas studiów rozpoczął współpracę z „Trybuną Wolności” i z „Wolą Ludu”. Praktyki dziennikarskie odbył w Rozgłośni PR w Łodzi.

W 1953 roku z nakazem pracy wyjechał do Szczecina. Rozpoczął pracę jako publicysta morski, a następnie kierownik działu informacji w redakcji „Głosu Szczecińskiego”. Kolejno był zastępcą redaktora naczelnego „Tygodnika Morskiego” (1965) oraz redaktorem naczelnym tygodnika „Jantar” (1969). Publikował także w „7-mym Głosie Tygodnia”, dodatku do „Głosu Szczecińskiego”. W 1970 roku został redaktorem naczelnym „7-mego Głosu”, który został przekształcony w tygodnik dla młodzieży. Gazeta ta była pierwszym w kraju tygodnikiem regionalnym o tematyce młodzieżowej, obejmującym swym zasięgiem całe Wybrzeże.

W 1973 roku przeniósł się do Warszawy. Tu pełnił funkcję sekretarza redakcji dziennika „Głos Pracy”. Współredagował również miesięcznik „Morze”. Był także kierownikiem działu marynistyki tego czasopisma. Artykuły o tematyce związanej z kulturą i z morzem zamieszczał m.in. w tygodniku „Ekran” (Video na statku - nr 29/1987). Mimo przejścia w 1992 roku na emeryturę nadal współpracował z różnymi czasopismami i gazetami, m.in. z „Kurierem Szczecińskim”. W miesięczniku „Obserwator Morski” prowadził rubrykę Poczet ludzi morza.

Morzem interesował się od najmłodszych lat. Jako uczeń brał udział w konkursach o tematyce morskiej. Później działał w Lidze Morskiej i w harcerskiej drużynie wodnej im. Gustawa Orlicz-Dreszera. Uczestniczył w rejsach pod żaglami. Mieszkając w Szczecinie, wypływał z rybakami na Zalew Szczeciński i Bałtyk, później na Morze Północne i Atlantyk. Pływając na statkach handlowych, zwiedził porty Europy i basenu Morze Śródziemnego, a także Afryki, obu Ameryk i na Dalekiego Wschodu. Owocem tych podróży było kilka tysięcy publikacji w prasie krajowej i zagranicznej oraz ponad 70 książek o tematyce morskiej, z których pierwsza ukazała się w 1958 roku. Był cenionym autorem zbiorów reportaży oraz albumów i publikacji poświęconych Szczecinowi i Pomorzu Zachodniemu. Łączny nakład jego książek wyniósł ponad półtora milion egzemplarzy.

Był współzałożycielem i długoletnim prezesem Klubu Marynistów i Klubu Publicystów Morskich.

Zmarł 26 września 2016 roku w Warszawie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 4 października w Domu Pogrzebowym „Służew” przy cmentarzu w Pyrach.

Publikacje

  • 1958 – X-lecie Stoczni Szczecińskiej (album okolicznościowy)
  • 1963 – Morskie ABC (podręcznik wychowania morskiego) - wyd. Kuratorium Okręgu Szkolnego, Szczecin (współautorzy Adam Kilnar i Witold Bohdanowicz)
  • 1965 – Państwowa Szkoła Morska w Szczecinie (informator) - wyd. PSM, Szczecin
  • 1968 – Cała naprzód (reportaże)
  • 1968 – Monografia WSM
  • 1969 – Największy nad Bałtykiem - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1969 – Szczecin (album) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1969 – Szczecin wczoraj, dziś i jutro (wyd. pol., niem., ang.)
  • 1971 – Kraina 44 wysp - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1972 – Szczecin (wyd. II rozszerzone) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1972 – Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie - Wydawnictwo Instytutu Zachodniopomorskiego,Szczecin
  • 1975 – Kamień Pomorski
  • 1975 – Największy nad Bałtykiem (wyd. II rozszerzone) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1978 – Rejs w rok 2000 (popularno-naukowa) - Książka i Wiedza, Warszawa
  • 1979 – Kapitan schodzi ostatni (reportaże)
  • 1979 – Saga rodów morskich (reportaże) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa
  • 1979 – Szczecin yesterday, today and tomorrow (anglojęzyczna wersja książki Szczecin wczoraj, dziś i jutro) - Interpress, Warszawa
  • 1980 – Organy kamieńskie - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1981 – Nasze morze (antologia wydana z okazji Dni Morza '81): Frachtowce roku 2000 z polskich stoczni oraz Urzekło mnie morze - Krajowy Komitet Dni Morza, Warszawa
  • 1981 – Skąd statki rodem (monografia przemysłu okrętowego) - Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa
  • 1983 – Praskie ABC (przewodnik) - Iskry, Warszawa
  • 1984 – Z Pacyfiku na talerz (monografia rybołówstwa morskiego)
  • 1985 – Nasze morze (antologia wydana z okazji Dni Morza '85): Świnoujście, to więcej niż port - Krajowy Komitet Dni Morza, Warszawa
  • 1986 – Nasi pod palmami (reportaże) - Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa
  • 1987 – Anegdoty z mesy (zbiór opowiadań satyrycznych) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa
  • 1987 – „Bremerhaven” – statek śmierci (monografia historyczna) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa
  • 1987 – Neptun otwiera podwoje - Wydawnictwo ALFA, Warszawa
  • 1987 – Piraci naszych dni (reportaże)
  • 1989 – Fiordy bez Wikingów (reportaże) - Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa
  • 1990 – Na Tahiti i dalej. Relacja z rejsu dookoła świata (reportaże) - Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa
  • 1993 – Sarmaci na morzach (opowiadania biograficzne) - Wydawnictwo Bellona, Warszawa
  • 1995 – Piraci znów atakują (reportaże)
  • 1996 – Anegdoty z mesy (zbiór opowiadań satyrycznych - wyd. II) - ANPOL Agencja - Anna Biernacka
  • 1996 – SOS - toniemy! Katastrofy polskich statków (szkice) - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
  • 1996 – To była szczecińska inicjatywa [w:] Słowem i piórem. 50 lat dziennikarstwa na Pomorzu Zachodnim (pod red. Tadeusza Białeckiego), SDRP, Szczecin
  • 1997 – Nie tylko Ziemia Święta. M/s „Uniwersytetem Wrocławskim” rejs w nieznane - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
  • 1997 – Pod Fudżijamę i z powrotem - W Kolorach Tęczy, Wrocław (seria: Biblioteka Podróży i Przygody)
  • 1998 – Latający Holender i inne widma - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin (seria: Biblioteka Neptuna)
  • 1998 – Morze w humorze
  • 1998 – „Wulkan” wciąż aktywny - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin (seria: Biblioteka Neptuna)
  • 1998 – Zagadka Truso i Winety - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin (seria: Biblioteka Neptuna)
  • 1999 – Eldorado w głębinach - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin (seria: Biblioteka Neptuna)
  • 2000 – Navigare necesse est... (morskie milenium w anegdocie) - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin (seria: Biblioteka Neptuna)
  • 2001 – Od „Titanica” do „Kurska” - Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin
  • 2003 – Piraci ery atomowej - Wydawnictwo Bellona, Warszawa (seria: MH Miniatury Historyczne)
  • 2004 – Bermudzki trókąt i inne tajemnice - Wydawnictwo Bellona, Warszawa (seria: Wielkie Zagadki)
  • 2004 – „Bremerhaven” – statek śmierci (monografia historyczna) - Wydawnictwo Bellona, Warszawa
  • 2006 – Morski leksykon współczesny - Wydawnictwo Bellona, Warszawa
  • 2008 – Upiory Bałtyku - Oficyna Literacka La Luna
  • 2008 – Sarmaci na morzach świata (reportaże)
  • 2010 – Piraci na Karaibach
  • 2012 – Bermudzki trójkąt śmierci - Wydawnictwo Bellona, Warszawa
  • 2014 – Przy sterach i pod żaglami. Polacy na morzach świata 1914-2014 - Wydawnictwo Bellona, Warszawa
  • 2015 – Admirałowie polskiej floty. Od Mieszka I do Admirałów XXI wieku - Wydawnictwo Bellona, Warszawa



Publikacje książkowe (wybór)

  • 1969

  • 1969 (wyd. I)

  • 1972

  • 1975 (wyd. II)

  • 1978

  • 1981

  • 1986

  • 1987

  • 1987

  • 1993

  • 1996

  • 1997

  • 1998

  • 1998

  • 2003

  • 2004 (wyd. II)

  • 2006

  • 2008

  • 2012

  • 2014

  • 2015



Wybrane artykuły w prasie

  • 1959 – Niczym Feniks, „7-my Głos Tygodnia” 1959 nr 14, s. 3
  • 1959 – Klub Marynistów w Szczecinie (wywiad z prezesem Ogólnopolskiego Klubu Marynistów LPŻ dr. Bronisławem Miazgowskim), „Dodatek literacki Głosu Szczecińskiego” nr 6, „Głos Szczeciński” 1959 nr 152, s. 1
  • 1960 – Szczecin poważnym ośrodkiem eksportu, „Głos Szczeciński” 1960 nr 29, s. 3
  • 1960 – Na pokładzie „Janka Krasickiego”, „Głos Szczeciński” 1960 nr 37, s. 3
  • 1960 – Związki zawodowe i postęp techniczny, „Głos Szczeciński” 1960 nr 39, s. 1
  • 1960 – W Stoczni po IV Plenum KC. Technika na plan, „Głos Szczeciński” 1960 nr 59, s. 3
  • 1960 – Szczecińska Fabryka Maszyn Budowlanych - najlepsza w kraju, „Głos Szczeciński” 1960 nr 86, s. 1-2
  • 1960 – 10-tysięcznik „Ludwik Solski” spłynął na wodę. Uroczystość w Stoczni im. A. Warskiego, „Głos Szczeciński” 1960 nr 103, s. 6
  • 1960 – M/s „Bydgoszcz” na wodzie, „Głos Szczeciński” 1960 nr 145, s. 1
  • 1960 – Wysokie odznaczenia dla szczecińskich stoczniowców, „Głos Szczeciński” 1960 nr 157, s. 1
  • 1960 – Sztuka zdobyła statki, „Głos Szczeciński” 1960 nr 166, s. 4
  • 1969 – Stoczniowa placówka w Indonezji, „Głos Szczeciński” 1960 nr 188, s. 3
  • 1960 – Awans Kempy Parnickiej, „Głos Szczeciński” 1960 nr 192, s. 3
  • 1960 – Hutnicze sprawy stoczni, „Głos Szczeciński” 1960 nr 194, s. 3
  • 1960 – Szczeciński 15-tysięcznik na warsztacie, „Głos Szczeciński” 1960 nr 201, s. 1-2
  • 1960 – Szczeciński wkład do miliona, „Głos Szczeciński” 1960 nr 221, s. 4
  • 1960 – „Świdnica” zasili afrykańską linię PŻM. Nowy statek - nowy sukces stoczniowców, „Głos Szczeciński” 1960 nr 232, s. 1
  • 1960 – Szproty robią karierę. Zakład produkuje na eksport, „Głos Szczeciński” 1960 nr 243, s. 4
  • 1960 – Postęp techniczny w szczecińskich zakładach. W stoczni, w SFM, w SZWS", „Głos Szczeciński” 1960 nr 249, s. 3
  • 1960 – Niespokojny inżynier ze Stoczni, „Głos Szczeciński” 1960 nr 260, s. 3
  • 1960 – Stoczniowcy szczecińscy najlepsi w kraju, „Głos Szczeciński” 1960 nr 272, s. 1
  • 1960 – 10-tysięcznik „Phenian” na wodzie, „Głos Szczeciński” 1960 nr 277, s. 1
  • 1960 – Budowniczowie „Junaków” na finiszu, „Głos Szczeciński” 1960 nr 280, s. 3
  • 1960 – Około 8 mln zł na fundusz zakładowy Stoczni, „Głos Szczeciński” 1960 nr 304, s.
  • 1960 – 10 lat PŻM (rozmowa z Ryszardem Kargerem), „Głos Szczeciński” 1960 nr 310, s. 1-2
  • 1960 – Szczecińskie jachty wypływają w świat, „Morze” 1960 nr 8, s. 20-21
  • 1960 – Pływające wystawy sztuki, „Morze” 1960 nr 11, s. 2-3
  • 1960 – Wyspa skarbów, „7-my Głos Tygodnia” 1960 nr 32, s. 4
  • 1960 – Miasto morskie - zaplecze lądowe. Decydują ludzie., „Tygodnik Morski” 1960 nr 17, s. 2
  • 1960 – Miasto morskie - zaplecze lądowe. Rozrachunki z zapleczem. Dolary czekają, „Tygodnik Morski” 1960 nr 18-19, s. 3
  • 1960 – Wyższa technika - wyższe kwalifikacje, „Tygodnik Morski” 1960 nr 20, s. 4
  • 1960 – Ku morzom i oceanom, „Życie gospodarcze” 1960 nr 50, dodatek s. IV
  • 1963 – Morze i my, „Głos Szczeciński” 1963 nr 2, s. 4
  • 1964 – Na początku był „Czułym”, „Tygodnik Morski” z dn. 15 lutego 1964
  • 1966 – Inwestycje z brodą, „Tygodnik Morski” 1966 nr 2, s. 4, 8
  • 1965 – Uzasadnione żądania, „Tygodnik Morski” 1966 nr 6, s. 5
  • 1969 – Morze na srebrnym ekranie, „Tygodnik Morski” 1969 nr 39, s. 8
  • 1970 – Kołobrzeg 18 marca, „7-my Głos Tygodnia” 1970 nr 13, s. 1, 3
  • 1983 – świata. Mniejszość we własnym kraju, „Morze i Ziemia” 1983 nr 30, s. 3



Nagrody i wyróżnienia

  • nagroda I stopnia Klubu Publicystów Morskich
  • nagroda ministra handlu zagranicznego i gospodarki morskiej
  • nagroda ministra-kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej



Odznaczenia

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Srebrny Krzyż Zasługi
  • Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
  • Medal XXX-lecia
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej
  • odznaczenie Rodła
  • 1960 – srebrna odznaka „Zasłużony Pracownik Morza”
  • 2016 – srebrny medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”



Źródła

Bibliografia



IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://wikiszczecin.home.pl/index.php?title=Henryk_Mąka&oldid=213664”