Skarb z Karsiboru

	Skarb z Karsiboru
	; Fot. G. Solecki, A. Piętak
	; Fot. G. Solecki, A. Piętak
Lokalizacja	Muzeum Narodowe w Szczecinie
Data powstania	1. poł. VI w.n.e.
Materiał	złoto
Wymiary	{{{wymiary}}}

Skarb z Karsiboru, Świnoujście, woj. zachodniopomorskie (niem. Caseburg, Kreis Usedom-Wollin). Znany z archiwaliów i literatury, rozproszony obecnie (zachowało się 8 monet) duży skarb złotych solidów datowany na 1. poł. VI w. n.e.

Opis

Obecnie z całego skarbu zachowała się seria jedynie 8 solidów:

3 solidy Teodozjusza II, jedna z otworem, bite w Konstantynopolu w latach 430–440 i 441-450. Waga monet odpowiednio: 4,30; 4,21 i 4,35 g.
1 Walentyniana III, będący najpewniej ostrogockim naśladownictwem o wadze 4,48 g.
1 solid Leona I bity w Konstantynopolu w 462 lub 466 r. wagi 4,37 g
2 solidy Zenona bite w Konstantynopolu w latach 474–475 wagi odpowiednio 4,39 g i 4,40 g.
1 solid Anastazjusza I bity w Konstantynopolu w latach 491–518 wagi 4,07 g.

Historia

W okolicach miejscowości Karsibór (niem. Caseburg), na zachodnim brzegu Świny, odkrywano przypadkowo w czasie prac rolnych kolejne monety. Stanowiły one zapewne elementy rozproszonego wspólnego depozytu. Ogółem pozyskano w ten sposób co najmniej 30 monet w ciągu kilkudziesięciu lat. Pierwotna liczba solidów w skarbie była z pewnością znacznie większa. Jak wspomniano wyżej do dziś zachowało się tylko 8 monet. Aż 18 solidów miało zostać przetopionych, około 15 znalazło się w muzeum w Szczecinie, a 10 monet trafiło w prywatne ręce kolekcjonerów m.in. w Świnoujściu.

Najstarszą monetą w depozycie był solid Honoriusza bity w Mediolanie w latach 395–423, najmłodszą natomiast barbarzyńskie naśladownictwo Anastazjusza I (pocz. VI w). W skład skarbu wchodziły ponadto solidy będą emisjami m.in. Teodozjusza II, Marcjana, Leona I, Zenona i Anastazjusza I. Zachowanych 8 monet znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie

Bibliografia

Bursche Aleksander. Skarb solidów znaleziony w Karsiborze (powiat świnoujski, woj. zachodniopomorskie). W: red. A. Bursche, K. Kowalski, B. Rogalski Barbarzyńskie Tsunami, Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły, Warszawa-Szczecin 2017, s. 119.
Bursche Aleksander, Machajewski Henryk, Rogalski Bartłomiej. Okres przedrzymski-okres wędrówek ludów – katalog zabytków. W: red. K. Kowalski, D. Kozłowska-Skoczka Zaginione-ocalone. Szczecińska kolekcja starożytności pomorskich. Szczecin 2012, s. 302-303.
Ciołek Renata. Katalog znalezisk monet rzymskich na Pomorzu. Warszawa 2001, s. 96–99, nr 120 i tabl. 2;
Ciołek Renata. Die Fundmünzen der römischen Zeit in Polen: Pommern (=Collection Moneta 67). Wetteren 2007, s. 103–105, nr 146
Eggers Hans Jürgen. Das römische Einfuhrgut in Pommern, „Baltische Studien“, N.F. 1940, 42, s. 32, nr 14 i przypis 46;
Jungklaus Ernst. Römische Funde in Pommern. Greifswald 1924, s. 38–42 i 92.
Karpowicz Jan. Monety rzymskie znalezione na Pomorzu Zachodnim, „Materiały Zachodniopomorskie” 1956, 2, s.133.
Kunisz Andrzej. Katalog skarbów monet rzymskich odkrytych na ziemiach polskich. W: red. J. Wielowiejski Materiały do prahistorii ziem polskich, t. V, z. 5. Warszawa 1973, s. 49–50, nr 58.
Majewski Kazimierz. Importy rzymskie na ziemiach słowiańskich. Wrocław 1949, s. 167, nr 1207;
Stubenrauch Artur. Untersuchungen auf den Inseln Usedom und Wollin im Anschluss an die Vinetafrage, „Baltische Studien“ N.F. 1898, 2, s. 66–123, 79–80.