Wela Lam

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wela Lam
aktorka, reżyserka, tancerka, choreografka
brak zdjecia
(fot. ze zbiorów Instytutu Teatralnego w Warszawie)
Data urodzenia 24 września 1922
Miejsce urodzenia Poznań


Wela Lam (ur. 1922) – aktorka, reżyserka, tancerka, choreografka

Życiorys

Wela Lam (także Wela Lam-Ziemnowiczowa) urodziła się 24 września 1922 roku w Poznaniu. Pochodziła z rodziny o zamiłowaniach humanistycznych i artystycznych. Jej ojciec Władysław był w okresie międzywojennym nauczycielem rysunków w miejscowym gimnazjum, a po wojnie współorganizatorem Wydziału Architektury na Politechnice Gdańskiej oraz wykładowcą malarstwa w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Sopocie. Stryj Stanisław znanym wydawcą w Paryżu, a pradziad Jan autorem głośnej satyry na stosunki panujące w cesarsko-królewskiej Galicji, Wielki świat Capowic.

W wieku czterech lat zaczęła uczęszczać do prywatnej szkoły tańca i rytmiki Walentyny Szaposznikow-Wiechowiczowej, jednej z prekursorek w Polsce nauki tańca metodą Emila Jaques'a Dalcroze'a.

W 1934 roku wyjechała do Lwowa, gdzie jej ojciec objął posadę nauczyciela akademickiego na tamtejszej Politechnice. Od września 1934 do 1935 roku kontynuowała naukę tańca metodą Dalcroze'a. W 1935 roku została przyjęta do Zawodowej Szkoły Tańca Artystycznego p. Waydowej, do klasy prowadzonej przez Marynę Broniewską. Z jej grupą taneczną występowała we Lwowie i w Katowicach do wiosny 1939 roku.

Małą maturę zdała w czerwcu 1938 roku. Jako początkująca nauczycielka prowadziła zajęcia z rytmiki w Szkole Muzycznej Gonetta (sez. 1938/39), równocześnie jako asystentka nauczycielki uczyła rytmiki w Szkole Muzycznej Anny Niementowskiej (Lwowskie Konserwatorjum Muzyczne im. Karola Szymanowskiego). W 1939 roku od nowo mianowanego dyrektora Teatru Wielkiego we Lwowie, Mieczysława Szpakowicza, otrzymała propozycję zatrudnienia w sez. 1939/40 w charakterze kierownika rytmizacji akcji. Wybuch wojny przeszkodził jednak w realizacji tych planów.

W maju 1941 roku zdała dużą maturę. W tym samym roku została przyjęta na drugi rok Technikum (Studium) Finansowo-Ekonomicznego. Wybuch wojny niemiecko-radzieckiej przerwał dalsze studia. Do końca wojny pracowała jako służąca, pomoc kuchenna i kelnerka.

Po zakończeniu wojny wyjechała do Krakowa. W lutym 1945 roku, z Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, otrzymała zezwolenie na otwarcie szkoły tańca artystycznego. Szkołę tę prowadziła od maja 1945 do czerwca 1946 roku. W drugiej połowie 1945 roku stanęła przed Państwową Komisją Weryfikacyjną Zawodowego Związku Muzyków RP jako tancerka i pedagog szkół muzycznych. W wyniku pozytywnej weryfikacji 5 września 1945 roku została przyjęta do ZZM RP (nr leg. 4550). Po kilku latach, w maju 1948 roku, po reorganizacji Związku, została członkiem ZZPSK.

We wrześniu 1945 roku rozpoczęła pracę w Krakowskiej Szkole Umuzykalniającej. Na potrzeby rytmiki opracowała samodzielnie program, który po zatwierdzeniu przez Departament Szkolnictwa Muzycznego Ministerstwa Kultury i Sztuki, został wprowadzony do nauczania tego przedmiotu.

Niemal od początku pobytu w Krakowie związała się z Teatrem Miejskim im. Juliusza Słowckiego. Tu m.in. stworzyła scenografię do Antygony Sofoklesa w reż. Teofila Trzcińskiego (21 września 1945). W lutym i w marcu 1946 na scenie teatru poprowadziła dwa występy swoich uczennic. Przedstawienia te dano także w świetlicach podkrakowskich fabryk.

Od września 1946 do marca 1947 roku kierowała zespołem tanecznym Teatru Dramatycznego Marynarki Wojennej w Gdyni. W lutym 1947 roku przygotowała choreografię do Rozkosznej dziewczyny R. Benatzky'ego. Wraz z zespołem dała cykl występów tanecznych na terenie Wybrzeża.

Po rozwiązaniu teatru, w kwietniu 1947 roku została zaangażowana do Teatru Polskiego w Poznaniu. W czerwcu tego samego roku wystąpiła na poznańskiej scenie w roli Błazna w Wiele hałasu o nic W. Shakespeare'a. Była również autorką choreografii do tego przedstawienia.

W lipcu 1947 roku zdała w Łodzi egzamin aktorski przed Państwową Komisją Egzaminacyjną, na czele której stał Bohdan Korzeniewski,

W grudnia 1947 roku, na zaproszenie dyrektora Wilama Horzycy, weszła w skład zespołu aktorskiego i została choreografem Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu. Równocześnie prowadziła Prywatną Szkołę Tańca. W lutym 1948 roku dwukrotnie wystąpiła na scenie teatru.

W drugiej połowie 1948 roku powróciła do Poznania. Grała i przygotowywała choreografię m.in. w Teatrze Polskim, w Komedii Muzycznej, w Teatrze Aktora i Lalki oraz w Teatrze Młodego Widza. W latach 1950-1955 związana była ze scenami Ludowego Teatru Muzycznego w Warszawie oraz Teatrem im. Stefana Jaracza w Olsztynie-Elblągu.

W latach 1955-1963 przebywała w Szczecinie. W tutejszych Państwowych Teatrach Dramatycznych grała, była asystentem reżysera oraz autorką choreografii. W 1956 roku została zaproszona przez Aleksandra Fogla, ówczesnego kierownika artystycznego Teatru Lalek „Rusałka”, do współpracy z tą sceną w charakterze reżysera. W 1958 roku z ramienia szczecińskiego Oddziału SPATiF kandydowała do Miejskiej Rady Narodowej. Zabiegała o utworzenie w Szczecinie ośrodka skupiającego inicjatywy kulturalne oraz wybudowanie w mieście sali widowiskowej.

W 1963 roku powróciła do Torunia, gdzie została aktorką i choreografem Teatru im. Wilama Horzycy. Od 1965 roku aż do przejścia na emeryturę była związana z Bałtyckim Teatrem Dramatycznym im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie. Grała, reżyserowała, zajmowała się choreografią, była korepetytorem baletu. Ćwierćwiecze pracy zawodowej na scenie obchodziła 4 czerwca 1974 roku.

Teatr (Szczecin)

Tytuł Autor (Adaptacja) Reżyseria Forma twórczości Rola Teatr Data premiery
Miłość, humor i piosenka (program estradowy) różni autorzy obsada aktorska Estrada Szczecińska 1955 (trasa objazdowa) - Świnoujście, Wolin, Gryfice, Trzebiatów, Kołobrzeg, Białogard, Łobez, Świdwin, Połczyn, Drawsko, Złocieniec, Wałcz, Piła, Złotów, Człuchów
Grube ryby Michał Bałucki Marian Godlewski obsada aktorska Helena Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 21 października 1955
Maturzyści Zdzisław Skowroński Aleksander Fogiel obsada aktorska Domańska, nauczycielka Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 14 stycznia 1956
Osiem lalek i jeden miś Irena Jurgielewiczowa Wela Lam reżyseria Teatr Lalek „Rusałka” 19 lutego 1956
Lampa Aladyna Henryk Ryl, Janusz Makarczyk Aleksander Fogiel współpraca reżyserska Teatr Lalek „Rusałka” 19 maja 1956
Żołnierz i bieda Samuel Marszak Aleksander Fogiel współpraca reżyserska Teatr Lalek „Rusałka” 14 lipca 1956
Panie Kochanku Józef Ignacy Kraszewski Nina Burska obsada aktorska Leosia Puciatówna Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 10 grudnia 1956
Pastorałka Leon Schiller Ludwik Benoit choreografia Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 22 grudnia 1956
Książę i żebrak (Wela Lam i Aleksander Fogiel) wg Marka Twaina Wela Lam adaptacja (wspólnie z Aleksandrem Foglem, reżyseria Teatr Lalek „Rusałka” 17 lutego 1957
Skarga przeciw nieznanemu Georges Neveaux Stefan Drewicz (i inscenizacja) obsada aktorska Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 17 maja 1957
Żeglarz Jerzy Szaniawski Aleksander Rodziewicz obsada aktorska Iza Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 28 września 1957
Las Aleksander Ostrowski Jerzy Walden obsada aktorska Aksjusza Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 27 marca 1958
Awantury w Chioggi Carlo Goldoni Aleksander Fogiel asystent reżysera, choreografia, obsada aktorska Orsetta Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 17 maja 1958
Sen nocy letniej William Shakespeare Zbigniew Kopalko asystent reżysera, choreografia, obsada aktorska Puk Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 4 października 1958
Pamiętnik Anny Frank Frances Goodrich, Albert Hackett Jan Maciejowski obsada aktorska Miep Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 5 maja 1959
Madame Sans-Gene Victorien Sardou Henryk Lotar asystent reżysera, choreografia, obsada aktorska Pani de Bassano, Roussette państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 3 czerwca 1959
Doradca królewski Kuo Mo-Żo Aleksander Rodziewicz choreografia Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 31 października 1959
Zaczarowana złotówka Helena Bychowska Janusz Obidowicz choreografia Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 5 marca 1960
Skrzypce, które przynoszą śmierć Andrzej Makarewicz Janusz Obidowicz obsada aktorska Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 1 lipca 1960
Na krakowską nutę Lesław Mazurkiewicz wg Igrców Adama Polewki Lesław Mazurkiewicz obsada aktorska Klub „13 Muz” Kawiarnia Literacka 22 sierpnia 1960
Kram z piosenkami Leon Schiller Barbara Fijewska obsada aktorska Matka; Panna Klara Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 15 września 1960
Wieczór twórczości Boya Tadeusz Boy-Żeleński Lesław Mazurkiewicz obsada aktorska Klub „13 Muz” Kawiarnia Literacka 3 października 1960
Wielki bluff Juliusz Głowacki Aleksander Rodziewicz obsada aktorska Emma Hopkins Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 16 lutego 1961
Sto dni małżeństwa Marta Gergely Zdzisław Tobiasz obsada aktorska Sekretarka Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 1 czerwca 1961
Kordian Juliusz Słowacki Ryszard Sobolewski obsada aktorska Czarownica; Głos daleki kobiety Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 16 stycznia 1962
Umierają dobrzy ludzie... Ryszard Liskowacki Aleksander Rodziewicz obsada aktorska Zofia Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 4 maja 1962
Damy i huzary Aleksander Fredro Józef Gruda obsada aktorska Panna Aniela Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 6 czerwca 1962
Wesele Stanisław Wyspiański Józef Gruda obsada aktorska Chochoł; Czepcowa Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 18 stycznia 1963



Zdjęcia ze spektakli



Bibliografia






Logo pomeranica.jpg
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz



Logo pomeranica.jpg
Redakcja: Sylwia Wesołowska


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Wela_Lam&oldid=199372”