Marian Godlewski
| Marian Godlewski | |||
| aktor, reżyser, dyrektor teatru | |||
| |||
| Data urodzenia | 24 marca 1895 | ||
| Miejsce urodzenia | Warszawa | ||
| Data śmierci | 13 listopada 1982 | ||
| Miejsce śmierci | Warszawa | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Komunalny Północny na Wólce Węglowej (kw. E-XI-1-3-8) | ||
Marian Godlewski (1895-1982) – aktor, reżyser, dyrektor teatru
Życiorys
Marian Godlewski urodził się 24 marca 1895 roku w Warszawie. Ze sceną związany był od 1915 roku. Sporadycznie występował m.in. w Warszawie, Wilnie, Krakowie i w Poznaniu. W 1920 roku ukończył studia aktorskie w Warszawskiej Szkole Dramatycznej. W 1925 roku zadebiutował jako reżyser, m.in. w Katowicach wystawił Nie-Boską Komedię Zygmunta Krasińskiego.
W latach 1939-1941 był aktorem Państwowego Teatru Polskiego BSRR w Grodnie i Białymstoku. W latach 1941-1944 uczył gimnazjalistów na tajnych kompletach. Po wojnie współorganizował życie teatralne na Ziemiach Zachodnich. W latach 1945-1946 był aktorem i reżyserem pierwszego zespołu Teatru Miejskiego w Jeleniej Górze. Od 1946 roku przebywał we Wrocławiu. Do 1948 roku sprawował kierownictwo artystyczne Teatru Dolnośląskiego, a w latach 1948-1951 Teatru Młodego Widza.
Od 1951 roku związany ze Szczecinem. Od 1 lipca do 31 grudnia 1951 roku był kierownikiem artystycznym Państwowego Teatru Polskiego. W sezonie 1955/56 objął stanowisko zastępcy dyrektora ds. artystycznych Państwowych Teatrów Dramatycznych. Do 1956 roku również grał i reżyserował. Uchodził za utalentowanego aktora o przedwojennym rodowodzie oraz dobrego reżysera, schlebiającego jednak publiczności w doborze lżejszego repertuaru. Zapoczątkował współpracę szczecińskich teatrów z autorami sztuk (J. Makarczyk, R. Brandstaetter) przy ostatecznym przygotowaniu tekstu.
W latach 1956-1969 był aktorem, reżyserem i dyrektorem Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu. Tu m.in. wystawił Chorego z urojenia Molière'a, spektakl, który z dużym powodzeniem zagrano 117 razy (ponad 34 tys. widzów).
Póżno, bo w latach siedemdziesiątych zadebiutował na srebrnym ekranie. W 1970 roku wystąpił w roli niemieckiego profesora w filmie Album polski Jana Rybkowskiego, którego część zdjęć realizowano w Szczecinie. Zagrał także w Żółwiu (1973), Fernandzie i humanistach (1973) oraz w głośnej Śmierci prezydenta Jerzego Kawalerowicza. W filmie tym odtwarzał pamiętną postać posła PPS, Bolesława Limanowskiego.
Żonaty z aktorką i śpiewaczką Marią z Ciesielskich (1°v. Naglerowa).
W ostatnich latach swojego życia zamieszkał w rodzinnej Warszawie, gdzie zmarł 13 listopada 1982 roku. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej (kw. E-XI-1-3-8).
Teatr (Szczecin)
| Tytuł | Autor | Reżyser | Forma twórczości | Rola | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Panna Maliczewska | Gabriela Zapolska | Marian Godlewski | reżyseria, obsada aktorska | Daum | Państwowy Teatr Polski | 7 września 1951 |
| Pan Jowialski | Aleksander Fredro | Marian Godlewski | reżyseria, obsada aktorska | Pan Jowialski | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 8 lutego 1952 |
| Król i aktor | Roman Brandstaetter | Emil Chaberski | obsada aktorska | Król Stanisław August | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 32 maja 1952 |
| Pygmalion | George Bernard Shaw | Marian Godlewski | reżyseria, obsada aktorska | Henryk Higgins | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 3 września 1952 |
| Nowy świętoszek | Stanisław Dygat, Jan Kott | Barbara Jurewicz | opieka artystyczna | Zespół Dramatyczny przy WSE | 5 lutego 1953 | |
| Don Carlos | Fryderyk Schiller | Emil Chaberski | obsada aktorska | Filip II, król hiszpański | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 16 maja 1953 |
| Szczygli zaułek | George Bernard Shaw | Marian Godlewski | reżyseria, obsada aktorska | Sartoriusz | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 17 grudnia 1953 |
| Wielka gra | Janusz Makarczyk | Marian Godlewski | reżyseria, obsada aktorska | Poseł Dove | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 20 grudnia 1954 |
| Cyrulik sewilski | Pierre A. Beaumarchais | Marian Godlewski | reżyseria, obsada aktorska | Don Bazylio | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 1 marca 1955 |
| Dom lalki (Nora) | Henrik Ibsen | Marian Godlewski | reżyseria | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 1 czerwca 1955 | |
| Wilhelm Tell | Fryderyk Schiller | Emil Chaberski | obsada aktorska | Baron Attinghausen | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 6 lipca 1955 |
| Grube ryby | Michał Bałucki | Marian Godlewski | reżyseria, obsada aktorska | Onufry Ciaputkiewicz | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 21 października 1955 |
| Henryk VI na łowach | Wojciech Bogusławski | Ludwik Benoit | obsada aktorska | Henryk VI, król angielski | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 18 lutego 1956 |
| Neapol miasto milionerów | Eduardo de Filippo | Marian Godlewski | reżyseria | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 12 maja 1956 |
Na scenie
W roli tytułowej w Henryku VI na łowach (1956) - fot. Witold Chromiński
Nagrody
- 1959 – nagroda artystyczna Prezydium WRN w Opolu za pracę w dziedzinie krzewienia kultury teatralnej
- 1962 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki dla Teatru Lalek przy Państwowym Teatrze Ziemi Opolskiej za szerzenie kultury teatralnej na Opolszczyźnie oraz II nagroda za spektakl Przydróżka Hanny Januszewskiej na I Śląskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu
- 1963 – Tytuł Honorowego Dyrektora Teatru Ziemi Opolskiej nadany w dniu jubileuszu przez PWRN w Opolu
- 1969 – nagroda Prezydium MRN w Opolu i Nagroda Towarzystwa Przyjaciół Opola
Odznaczenia
- 1960 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Z prasy
- (...) Marian Godlewski dał Filipowi sylwetkę zmęczonego despoty, w którego piersi wygasło przekonanie o swojej misji, ustępując miejsca zwątpieniu. Najlepsze fragmenty tej roli to partie natury intelektualnej, w których król zrażony do rzeczywistości, bezradnie szuka prawdy. Mniej udawały się Godlewskiemu wybuchy gniewu czy zazdrości. Jego pasji przeszkadzała pewna nienaturalność gestu. (Edward Csató, Z okazji „Don Carlosa” w Szczecinie, „Teatr” 1953 nr 14 s. 11)
- (...) Niemniej sztuka interesuje do końca, a dzięki wytrawnej, kulturalnej i trafnie akcentującej najistotniejsze momenty reżyserii Mariana Godlewskiego, oglądamy przedstawienie dojrzałe i artystycznie przekonywujące. Przyczyniła się też do tego wyjątkowo - jak na nasz teatr - trafna obsada aktorska. Czołową postać sztuki - posła angielskiego Dove - gra Marian Godlewski, którego powrót na scenę - po długotrwałej chorobie - witamy z największą radością. Reprezentował on z prawdziwym mistrzostwem starą angielską dyplomację podobną „dźwięcznemu dzwonowi, co dźwięk straciwszy zgrzytliwie klekoce”. (Feliks Jordan, „Wielka gra”. Premiera w Teatrze Polskim, „Kurier Szczeciński” z dn. 24 grudnia 1954)
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Teatry Dramatyczne w Szczecinie 1945-1965 (pod red. Danuty Piotrowskiej), Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, Poznań 1965
Inne źródła
- Strona internetowa Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Strona internetowa PWSFTviT w Łodzi
