Janusz Bukowski

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Janusz Bukowski
aktor, reżyser, dyrektor teatru
brak zdjecia
Data urodzenia 7 grudnia 1941
Miejsce urodzenia Gorzyce k. Sandomierza
Data śmierci 22 września 2005
Miejsce śmierci Praga (Czechy)
Miejsce spoczynku Cmentarz Bródnowski w Warszawie (kw. 54I-1-28)


Janusz Bukowski (1941-2005) – aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor Teatru Polskiego w Szczecinie, pedagog

Życiorys

Janusz Bukowski urodził się 7 grudnia 1941 w Gorzycach k. Sandomierza. W 1963 roku z wyróżnieniem ukończył Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie, a w 1976 roku Wydział Reżyserii tej uczelni (dyplom 1977). Po studiach został zaangażowany przez Adama Hanuszkiewicza do Teatru Powszechnego w Warszawie. Tam zadebiutował rolą Chochoła w Weselu S. Wyspiańskiego. Na scenie tej wystąpił m.in. w roli Atosa w Trzech muszkieterach A. Dumasa, Pana w sztuce Dla miłego grosza A. Korzeniowskiego, Piestriakowa w Zbrodni i karze F. Dostojewskiego, Figara w Weselu Figara Beaumarchaise'go, Kochanka w Ich czworo G. Zapolskiej. Najczęściej występował w sztukach reżyserowanych przez Adama Hanuszkiewicza, razem z którym w 1968 roku przeszedł do Teatru Narodowego. W Narodowym grywał niemal we wszystkich sztukach. Później był aktorem Teatru Klasycznego (przyszły Teatr Studio 1972-1974). W 1974 roku powrócił do Teatru Powszechnego, gdzie występował do 1976 roku.

Od 1977 roku w Szczecinie, gdzie powierzono mu kierownictwo artystyczne i naczelną dyrekcję Teatru Polskiego. Był także aktorem tej sceny, na której stworzył kilka interesujących kreacji, m.in. Łopachina w Wiśniowym sadzie Antoniego Czechowa, Stefana w Daczy Ireneusza Iredyńskiego, Radosta w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry. Za czasów jego dyrekcji Teatr Polski przeżywał okres swojej świetności. W 1978 roku, po raz pierwszy w historii szczecińskich scen, wystawił poemat Adama Mickiewicza Pan Tadeusz. Spektakl w adaptacji Jerzego Adamskiego i z muzyką Andrzeja Kurylewicza stał się wielkim sukcesem artystycznym. Grany ponad 200 razy, zdobył wiele nagród, a zespół Teatru Polskiego odbył z nim tournée po większych miastach Polski, Stanów Zjednoczonych i Kanady (1980). Był członkiem Rady Programowej almanachu społeczno-kulturalnego „Morze i Ziemia”.

W 1981 roku powrócił do Warszawy. Początkowo grał w Teatrze Dramatycznym, a potem w Nowym. Od 1990 roku był aktorem i reżyserem teatru Ochota. na tej scenie stworzył wiele wybitnych keracji, m.in. jako Eddie w Widoku z mostu Arthura Millera, On w Otwórz drzwi Krzysztofa Choińskiego, Radost w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry, Fietisow w Pułkowniku Ptaku Christo Bojczewa. Często na scenie występował z żoną, Ewą Wawrzoń.

Jako aktor i reżyser współpracował z Teatrem Telewizji. Wystąpił w ponad 40 rolach. Wyreżyserował m.in. Pana Damazego. Był również cenionym aktorem i reżyserem radiowym. Z Teatrem Polskiego Radia związany był od początku lat sześćdziesiątych.

Wystąpił w kilkudziesięciu filmach fabularnych, najczęściej w rolach drugoplanowych. Przez reżyserów chętnie obsadzany był w rolach ludzi prawych, odważnych, prostolinijnych. Grywał wojskowych, partyzantów, oficerów milicji, a także lekarzy i dziennikarzy. Na ekranie zadebiutował epizodem w filmie Liczę na wasze grzechy (1963). Wystąpił m.in. w filmach Bariera (1966), Julia, Anna, Genowefa (1967), Tabliczka marzenia (1968), Dzień oczyszczenia (1969), Akcja „Brutus” (1970), Zaraza (1971), To ja zabiłem (1974), Baryton (1984), C.K. Dezerterzy (1985), Prywatne śledztwo (1986), Konsul (1989), Symetria (2003). Grając na przekór dotychczasowym postaciom, stworzył niezwykle interesującą kreację hitlerowskiego zbrodniarza Baldura von Schiracha w głośnym Epilogu norymberskim Jerzego Antczaka.

Dużą popularność przyniosły mu role w serialach telewizyjnych, m.in. radiotelegrafisty w Stawce większej niż życie, Zbójnika Wróblika w Janosiku, Milicjanta w Czterdziestolatku, Majora Kalety w Pograniczu w ogniu, Prokuratora generalnego w Ekstradycji, Pana Józefa w Sforze, Adwokata w Na dobre i na złe. Jako Reporter w cyklu Najważniejszy dzień życia był postacią łącząca dziewięć niezależnych od siebie tematycznie filmów telewizyjnych. Wystąpił także w roli Grzegorza Białka w pierwszej polskiej telenoweli W labiryncie (1988-1991).

Na swoim koncie miał również kilkadziesiąt, wysoko cenionych, ról w dubbingu. Swojego głosu użyczał najczęściej w filmach dla dzieci i młodzieży. Był także reżyserem dubbingu.

Wykładał w łódzkiej PWSFTviT.

Był społecznikiem i organizatorem życia teatralnego, wieloletnim członkiem Oddziału Warszawskiego ZASP oraz członkiem zarządu Głównego i wiceprezesem tego stowarzyszenia (2002-2004). W 2000 roku został wybrany przewodniczącym nowo powstałego Związku Zawodowego Aktorów Warszawy, przekształconego później w Związek Zawodowy Aktorów Polskich.

Żonaty z aktorką Ewą Wawrzoń (1937-2021). Mieli dwoje dzieci. Syn Michał (ur. 1971) jest również aktorem.

Zmarł nagle 22 września 2005 roku w Pradze (Czechy), podczas kongresu Międzynarodowej Federacji Aktorów (FIA), w którym uczestniczył z ramienia ZASP. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 54I-1-28).

Działalność artystyczna (Szczecin)

Teatr

Tytuł Autor Reżyseria Forma twórczości Postać Teatr data premiery
Przedwiośnie Stefan Żeromski Janusz Bukowski reżyseria, obsada aktorska Cezary Baryka Teatr Polski 12 marca 1977
Skiz Gabriela Zapolska Andrzej Zaorski obsada aktorska Tolo Teatr Polski 23 kwietnia 1977
Antygona Sofokles Janusz Bukowski reżyseria Teatr Polski (Sala Bogusława X w Zamku Książąt Pomorskich) 3 listopada 1977
Pan Tadeusz Adam Mickiewicz Janusz Bukowski reżyseria, obsada aktorska Narrator I; Sędzia Teatr Polski 4 lutego 1978
Wiśniowy sad Antoni Czechow Janusz Bukowski reżyseria, obsada aktorska Jermołaj Aleksiejewicz Łopachin Teatr Polski 21 października 1978
Don Juan Molière Bohdan Cybulski obsada aktorska Sganarel Teatr Polski 10 marca 1979
Dwór nad Narwią Jarosław Marek Rymkiewicz Janusz Bukowski reżyseria Teatr Polski 19 maja 1979
Dacza Ireneusz Iredyński Wanda Laskowska obsada aktorska Stefan Teatr Polski 28 czerwca 1979
Źródło Cyprian Kamil Norwid Henryk Baranowski (adapt. wg dramatów Wanda, Krakus, Zwolon) obsada aktorska Krakus (Krakus), Zwolon (Zwolon) Teatr Polski (Sala Księcia Bogusława X w Zamku Książąt Pomorskich) 6 października 1979
Co u pana słychać? Krzysztof Kąkolewski Janusz Bukowski reżyseria Teatr Polski (Sala Prób) 9 października 1979
Fantazy, czyli Nowa Dejanira Juliusz Słowacki Janusz Bukowski reżyseria Teatr Polski 8 grudnia 1979
Biorę z tobą ślub Jadwiga Wilanowska Janusz Bukowski reżyseria, obsada aktorska Dyrektor teatru Teatr Polski (Sala Prób) 27 maja 1980
Romeo i Julia William Shakespeare Janusz Bukowski scenariusz, reżyseria Teatr Polski 21 czerwca 1980
Wieczór poetycki Czesław Miłosz Janusz Bukowski układ tekstów, reżyseria Teatr Polski (Sala Prób) 21 października 1980
Lilla Weneda Juliusz Słowacki Janusz Bukowski reżyseria Teatr Polski 13 grudnia 1980
Śluby panieńskie, czyli Magentyzm serc Aleksander Fredro Andrzej Zaorski obsada aktorska Radost Teatr Polski 9 kwietnia 1981



Na scenie i za kulisami



Radio (Szczecin)

Tytuł słuchowiska Autor Reżyseria Adaptacja radiowa Forma twórczości Data pierwszej emisji
Zrozumieć morze wiersze różnych poetów Zbigniew Kosiorowski Zbigniew Kosiorowski recytacje 18 czerwca 1978
Za tydzień Freetown Marian Kowalski Janusz Bukowski Anna Waraczewska reżyseria 11 sierpnia 1979
Oda do młodości; Nasi Zbigniew Brzozowski Sylwester Woroniecki obsada aktorska 1 czerwca 1980
Dekada Stanisław Zajączek Sylwester Woroniecki obsada aktorska 11 grudnia 1980
Wiersze (1970-1980) Stanisław Zajączek Sylwester Woroniecki recytacje 5 lutego 1981
Eine kleine Artur Daniel Liskowacki Sylwester Woroniecki Sylwester Woroniecki obsada aktorska 10 marca 2002



Nagrody i wyróżnienia

  • 1977 – nagroda za rolę Cezarego Baryki w Przedwiośniu wg Stefana Żeromskiego w Teatrze Polskim w Szczecinie na XIX Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu
  • 1977 – nagroda ZW ZSMP na XIX Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu
  • 1977 – Nagroda „Głosu Szczecińskiego”
  • 1978 – Bursztynowy Pierścień
  • 1979 – Bursztynowy Pierścień
  • 1980 – nagroda za reżyserię sztuki Dwór nad Narwią Jarosława Marka Rymkiewicza w Teatrze Polskim w Szczecinie na XXII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu
  • 1980 – Nagroda „Trybuny Ludu” za działalność artystyczną i upowszechnianie sztuki teatralnej w środowisku robotniczym i wśród młodzieży Pomorza Zachodniego



Odznaczenia

Zasluzony Dzialacz.jpg
  • 1970 – Srebrny Krzyż Zasługi
  • 1980 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Zasłużony Działacz Kultury



O Januszu Bukowskim

  • (...) Rolę Łopachina wyznaczył dla siebie sam reżyser, Janusz Bukowski. Rolę arcytrudną, bo chodzi o najbardziej złożoną postać. O człowieka, z którego, jak w pierwszych scenach, przebija jeszcze prostactwo mimo nabytej ogłady, opanowanego, a jednocześnie trawionego niepohamowaną ambicją pokazania światu czego jest wart on, syn chłopa pańszczyźnianego, niedawnego poddanego Raniewskich. Sądzę, że Bukowskiemu powiodło się w tej roli jedynie połowicznie. Po prostu w rysunku swojej postaci nie uwiarygodnił w pełni jej chłopskiego rodowodu. Inna sprawa, że pozwala o tym zapomnieć w świetnej scenie, kiedy oznajmia, że to on właśnie jest odtąd właścicielem wiśniowego sadu. (Z. Wrzos, A życie przemija, „Głos Szczeciński” 1978 nr 250, s. 4)



Bibliografia

Inne źródła



IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Janusz_Bukowski&oldid=229009”