Rajmund Fleszar
| Rajmund Fleszar | |||
| aktor, śpiewak | |||
| |||
| Data urodzenia | 31 października 1917 | ||
| Miejsce urodzenia | Syracuse (USA) | ||
| Data śmierci | 10 kwietnia 2008 | ||
| Miejsce śmierci | Newmarket (USA) | ||
Rajmund Fleszar (1917-2008) – aktor, śpiewak (bas), piosenkarz, kompozytor i autor tekstów piosenek
Życiorys
Rajmund Fleszar urodził się 31 października 1917 roku w Syracuse (USA). W 1937 roku ukończył gimnazjum humanistyczne w Gdyni. W latach 1937-1939 współpracował z tamtejszą rozgłośnią radiową. Był członkiem słynnego Chóru Juranda.
W czasie okupacji pracował w Warszawie jako robotnik.
W latach 1945-1947 śpiewał w zespołach objazdowych. W sezonie 1947/48 i 1948/49 był aktorem i śpiewakiem warszawskiego Teatru Nowego. Występował m.in. w Weselu Figara P. de Beaumarchais'go, Domu otwartym M. Bałuckiego i Zemście nietoperza J. Straussa. Reaktywował popularny przed wojną zespół „Cztery Asy” (1945-1949). Jako solista występował i nagrywał m.in. z orkiestrami Waldemara Kazaneckiego, Jerzego Haralda i Jana Cajmera (do 1956).
W 1949 roku przybył do Szczecina. Był aktorem Państwowego Teatru Polskiego, a od 1952 roku Państwowych Teatrów Dramatycznych. Na szczecińskich scenach stworzył wiele niezapomnianych kreacji. Współpracował również z lokalną Rozgłośnią PR. Prowadził audycje muzyczne i koncerty estradowe. Od strony artystycznej opiekował się żeńskim zespołem Fala.
W 1954 roku opuścił Szczecin i wyjechał do Stalinogrodu (nazwa Katowic w latach 1953-1956). W latach 1955-1957 by aktorem Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego. W sezonie 1955/56 grał m.in. w Czarującej szewcowej F.G. Lorki, Wielkiej wystawie L. Aquarziny, Księciu i żebraku M. Twaina, Komedii omyłek W. Shakespeare'a. W 1958 roku przeniósł się do Państwowego Teatru Satyry przy ul. Wieczorka 17 w Katowicach. Tam zagrał m.in. Pawła w sztuce Człowiek, zwierzę i cnota L. Pirandella. Jako piosenkarz występował w lokalu „Piwniczka”, akompaniując sobie na gitarze.
W 1958 roku wyemigrował do USA. Bliższe szczegóły tej decyzji, a także pobytu i działalności aktora w Stanach Zjednoczonych, nie są znane.
Zmarł 10 kwietnia 2008 roku w Nemarket w stanie New Hampshire w hrabstwie Rockingham (USA).
Teatr (Szczecin)
| Tytuł sztuki | Autor | Reżyseria | Forma twórczości | Postać | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bajka | Michaił Swietłow | Zbigniew Sawan | obsada aktorska | Poszukiwacz złota | Państwowy Teatr Polski | 27 października 1949; Sztuka przygotowana w ramach Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich |
| Zielony gil | Tirso de Molina | Zbigniew Sawan | obsada aktorska | Don Ricardo | Państwowy Teatr Polski | 12 stycznia 1950 |
| Zemsta | Aleksander Fredro | Stanisław Bryliński | obsada aktorska | I murarz | Państwowy Teatr Polski | 31 marca 1950; Benefis z okazji 40-lecia pracy scenicznej Stanisława Brylińskiego |
| Sprawa Pawła Eszteraga (Mój syn) | Sándor Gergely | Łazarz Kobryński | obsada aktorska | Paweł Eszterag | Państwowy Teatr Polski | 28 maja 1950 |
| Obcy cień | Konstanty Simonow | Jan Perz | obsada aktorska | Grigorij Iwanowicz Ryżow | Państwowy Teatr Polski (scena: Teatr Współczesny) | 31 maja 1950 |
| Wodewil warszawski | Zdzisław Gozdawa, Wacław Stępień | Jan Perz, Kazimierz Petecki | obsada aktorska | Felek | Państwowy Teatr Polski | 3 września 1950 |
| Rewizor | Mikołaj Gogol | Hugon Moryciński | asystent reżysera; obsada aktorska | Osip | Państwowy Teatr Polski (scena: Teatr Współczesny) | 7 listopada 1950 |
| Statek Derbent | Jurij Krymow | Hugon Moryciński | obsada aktorska | Bredis | Państwowy Teatr Polski (scena: Teatr Współczesny) | 1 maja 1951 |
| Maszeńka | Aleksander Afinogenow | Andrzej Uramowicz | obsada aktorska | Leonid Borysowicz | Państwowy Teatr Polski (scena: Teatr Współczesny) | 30 listopada 1951 |
| Mieszczanie | Maksym Gorki | Emil Chaberski | obsada aktorska | Nił | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 12 lutego 1952 |
| Rodzinka | Jerzy Jurandot | Bronisław Kassowski | asystent reżysera; obsada aktorska | Boswell | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 22 kwietnia 1952 |
| Konkurenci | Aszach Tokajew | Bronisław Kassowski | asystent reżysera; obsada aktorska, autor tekstów piosenek | Zaurbek | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 czerwca 1952 |
| Pygmalion | George Bernard Shaw | Marian Godlewski | obsada aktorska | Pułkownik Pickering | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 3 września 1952 |
| Jacht „Paradise” | Roman Hussarski, Stanisław Lem | Emil Chaberski | obsada aktorska | Kapitan | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 24 września 1952 |
| Niespokojna starość | Leonid Rachmanow | Emil Chaberski | obsada aktorska | Wincenty Michałowicz Worobiew | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 26 listopada 1952; Sztuka przygotowana z okazji Miesiąca pogłębiania przyjaźni polsko–radzieckiej |
| Zwycięstwo | Janusz Warmiński | Aleksander Fogiel | obsada aktorska | Wojtek Pietrzak | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 9 lutego 1953 |
| Don Carlos | Friedrich Schiller | Emil Chaberski | obsada aktorska | Książę Alba | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 16 maja 1953 |
| Za tych, co na morzu! | Borys Ławreniew | Emil Chaberski | obsada aktorska | Kapitan Borowski | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 4 listopada 1953 |
| Szczygli zaułek | George Bernard Shaw | Marian Godlewski | obsada aktorska | Lickcheese | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 17 grudnia 1953 |
| Wujaszek Wania | Antoni Czechow | Maria Straszewska | obsada aktorska | Wujaszek Wania | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 25 maja 1954 w Myśliborzu |
Na scenie
Rajmund Fleszar (Zaurbek), Ryszard Pietruski (Uari) i Danuta Kolaszyńska (Dego) w Konkurentach (1952) - fot. Grażyna Wyszomirska
Maria Kalinowska (Maria Lwowna), Jan Daszewski (Poleżajew) i Rajmund Fleszar (Worobiew) w Niespokojnej starości (1952)
Bronisław Kassowski (Domingo), Stanisława Engelówna (Księzniczka Eboli) i Rajmund Fleszar (Ksiązę Alba) w Don Carlosie (1953) - fot. Witold Chromiński
Stanisława Engelówna (Goriełowa) i Rajmund Fleszar (Kapitan Borowski) w Za tych, co na morzu (1953)
Film
Aktor grał także w filmie. W 1951 roku wystąpił w jednej z głównych ról w Pierwszych dniach Jana Rybkowskiego, wcielając się w rolę Sekretarza PPR, Nieglickiego. Zagrał także epizody (nazwisko nie jest wymienione w czołówce) w sensacyjnych filmach Kariera (1954) w reż. Jana Koechera i Cień (1956) w reż. Jerzego Kawlerowicza. Prawdopodobnie ostatnią rolą aktora, był Stary Człowiek w filmie Vamping Fredericka Kinga Kellera. Obraz ten powstał w USA w 1984 roku.
Radio
Rajmund Fleszar blisko współpracował ze Szczecińską Rozgłośnią Radiową. Brał udział w słuchowiskach, audycjach publicystycznych i rozrywkowych. Ze względu na swą drugą pasję - muzykę - prowadził m.in.cykliczną poranną audycję Najnowsze przeboje szczecińskie. Był uznanym nie tylko w Szczecinie twórcą (muzyka i tekst) i wykonawcą piosenek. Utwory te często emitowano na falach szczecińskiej Rozgłośni.
Audycje z udziałem Rajmunda Fleszara
| Tytuł audycji | Autor | Gatunek | Data emisji |
|---|---|---|---|
| Posłuchajcie ludzie, to nie tajemnica, co się wydarzyło we wsi Ostolnica | Słuchowisko | 11 listopada 1952 | |
| Zaorany ugór | Michaił Szołochow | Słuchowisko | 18 stycznia 1953 |
| Agronomówka | Tadeusz Stoiński | Audycja publicystyczna | 29 listopada 1954 |
| Dymek z papierosa | Rajmund Fleszar | Audycja muzyczna | 5 maja 1955 |
Piosenki
Oprócz komponowania piosenek na własny użytek, Rajmund Fleszar zajął się także tworzeniem repertuaru dla innych szczecińskich wykonawców, m.in. dla popularnych zespołów Fala, Trymer, Nieznani, Melodia. Część utworów opublikował pod pseudonimem Adam Efer. Śpiewał także popularne piosenki innych polskich twórców. Niektóre z tych nagrań ukazały się na kompaktowych płytach składankowych w 2010 i w 2011 roku. Największym przebojem piosenkarza była Biała mewa, która doczekała się nie tylko wielu wykonań, ale i przeróbek tekstu - dziś często przypisywana jest innym autorom. Rajmund Fleszar napisał także teksty piosenek do sztuki Konkurenci Aszacha Tokajewa.
| Tytuł piosenki | Kompozytor | Autor tekstu | Wykonawcy |
|---|---|---|---|
| Biała mewa | mel. rosyjska, oprac. Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar | Fala i Bogdan Chodziakiewicz; Aleksander Nizowicz; Hajduczki; Ręczno-Nożna Kapela Przydrożna |
| Czasem bywa tak | Henryk Jabłoński | Kazimierz Winkler | Rajmund Fleszar |
| Daleka podróż | Derwid (Witold Lutosławski) | Tadeusz Urgacz, Mirosław Łebkowski | Rajmund Fleszar |
| Foxtrot Radio Szczecin | Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar | |
| Hi Lili, Hi-lo | Bronisław Kaper | Helen Deutsch | Rajmund Fleszar i Danuta Alczewska |
| Inny jest świat | Marek Andrzejewski | Rajmund Fleszar | |
| Jak zdobywać serduszka | Derwid (Witold Lutosławski) | Tadeusz Urgacz | Rajmund Fleszar |
| Jestem sam | Waldemar Kazanecki | Anna Jakowska | Rajmund Fleszar |
| Milczące serce | Derwid (Witold Lutosławski) | Tadeusz Urgacz | Rajmund Fleszar |
| Na wczasach | Leon Jarzębowski | Rajmund Fleszar | Melodia |
| Niezabudki | Waldemar Maciszewski (Valdi) | Aleksander Rymkiewicz | Rajmund Fleszar |
| Otwórz radio na Szczecin | Rolf Marbot | Rajmund Fleszar | Trymer |
| Pieśń o Odrze | Zygmunt Rychter | Rajmund Fleszar | |
| Pieśń o Szczecinie | Rajmund Fleszar | Adam Efer (Rajmund Fleszar) | Trymer |
| Piosenka o serdecznej tęsknocie | Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar |
| Piosenka o tramwaju | Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar |
| Piosenka o trudnej miłości | Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar | Rajmund Fleszar |
| Podziękuj | Stefan Musiałowski | Irena Grygolunas-Buczek | Rajmund Fleszar |
| Rybacka gitara | Rajmund Fleszar | ||
| Spóźniony słowik | Rajmund Fleszar | Julian Tuwim | Fala |
| Syrenka | Czesław Grudziński | Tadeusz Urgacz, Mirosław Łebkowski | Rajmund Fleszar |
| Szczecińską Szóstką | Rajmund Fleszar | Pieśniarze | |
| Ulice wspomnień | Zygmunt Karasiński, Roman Czubaty (instrumentacja) | Zbigniew Kaszkur, Zbigniew Zapert | Rajmund Fleszar |
| Walc maturzystów | Edward Olearczyk | Mirosław Łebkowski, Tadeusz Urgacz | Rajmund Fleszar |
| Warszawa i ptaki | Zygmunt Rychter | Rajmund Fleszar | Nieznani |
| Zagraj jak z nut (Lady Be Good) | George Gershwin | Rajmund Fleszar |
Wybrana dyskografia
- Różni wykonawcy, Dawne piosenki o Szczecinie (Polskie Radio Szczecin PRS22, data wyd. 2010), nagrania Rajmunda Fleszara: Otwórz radio na Szczecin, Piosenka o tramwaju, Biała mewa, Piosenka o trudnej miłości, Szczecińską Szóstką, Piosenka o serdecznej tęsknocie, Pieśń o Szczecinie
- Różni wykonawcy, Niezapomniane piosenki lat 50-tych cz.1 (Teddy Records TRCD101, data wyd. 22 marca 2011), nagrania Rajmunda Fleszara: Niezabudki, Podziękuj, Syrenka
- Różni wykonawcy, Niezapomniane piosenki lat 50-tych cz.2 (Teddy Records TRCD102, data wyd. 22 marca 2011), nagrania Rajmunda Fleszara: Walc maturzystów, Jestem sam
- Orkiestra Taneczna Rozgłośni Śląskiej Polskiego Radia pod. dyr.Jerzego Haralda + różni wykonawcy, Nagrania z lat 1954-1964, (cykl: Z Archiwum Polskiego Radia; Polskie Radio PRCD 1964, data wyd. 2015), nagrania Rajmunda Fleszara: Zagraj jak z nut, Czasem bywa tak, Podziękuj
- Różni wykonawcy, Kalinowe serce- bukiet piosenek z lat 50-tych i 60-tych (Teddy Records TRCD1097, data wyd. 2015), nagrania Rajmunda Fleszara: Niezabudki
O Rajmundzie Fleszarze
- (...) Osobnego omówienia wymaga rola Pawła Eszteraga, którą grał Fleszar. Rola ta polega przede wszystkim na mimice, wyrazistości gestu i maski. Wstrząsający moment, w którym więzień usiłuje połamanymi w śledztwie palcami wydobyć papierosa, oddał Fleszar przepysznie , znakomity był również jego uśmiech w odpowiedzi na oświadczenie oprawcy, że on - major wojskowego sądu - rownież nienawidzi kapitalistów. W innych jednak scenach ta maska tępoty, którą utrzymywał Fleszar w czasie konfrontacji, sprawiła chwilami wrażenie nieco sztuczne. („Kurier Szczeciński” 1950 nr 151, s. 4)
- (...) Dużym wydarzeniem w życiu kulturalnym Szczecina stało się wystawienie w Teatrze Współczesnym dramatu Maksyma Gorkiego Mieszczanie. Jest to pierwsze przedstawienie Gorkiego w tym mieście, zrealizowane przez Emila Chaberskiego, który sztuką tą rozpoczął swą współpracę ze scenami szczecińskimi. Prasa szczecińska ocenia przedstawienie Mieszczan jako jedno z najpoważniejszych osiągnięć artystycznych swojej sceny, podkreślając własciwę realizację sztuki, tak przez reżyserię Chaberskiego, jak i odtwórców poszczególnych postaci dramatu, a pośród nich: Jana Daszewskiego (Bezsiemionow), Romana Cirina (Tietieriew), Rajmunda Fleszara (Nił), Ryszarda Pietruskiego (Piotr), Marii Homerskiej (Helena), Sabiny Mielczarek (Tatiana), Zofii Tokarzewskiej (Akulina Iwanowna). Oprawa scenograficzna Feldmanna. („Teatr” 1952 nr 4, s. 25)
Ciekawostki
- Autorem muzyki do popularnego przeboju Jak zdobywać serduszka, wykonywanego przez Rajmunda Fleszara, był wybitny kompozytor muzyki poważnej Witold Lutosławski, który w latach pięćdziesiątych zarabiał na życie komponując muzykę teatralną, radiową oraz piosenki. Te ostatnie publikował pod pseudonimem Derwid
- Przez długie lata data śmierci autora nie była znana. Według informacji Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego w Warszawie, aktor zmarł w Buffalo (USA) w 1978 roku. Tymczasem starzy aktorzy Teatru Polskiego w Szczecinie, pamiętający Fleszara jeszcze z lat 50., którzy w lutym 1980 roku przebywali na tournée po Stanach Zjednoczonych z przedstawieniem Pana Tadeusza, wspominali spotkanie z Rajmundem Fleszarem w Buffalo, gdzie w tym czasie mieszkał. Z kolei internetowa baza filmowa IMDb wspominała o udziale aktora w filmie Vamping jeszcze w 1984 roku. Dopiero we wrześniu 2017 roku szczeciński badacz i miłośnik teatru, Ryszard Markow, natrafił w amerykańskich archiwach na dokument podający miejsce i dokładną datę zgonu aktora
Bibliografia
- Zbigniew Adrjański, Kalejdoskop estradowy 1944-1989, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002
- Almanach sceny polskiej 1949/50, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1951
- Almanach sceny polskiej 1950/51, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1952
- Almanach sceny polskiej 1951/52, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1953
- Almanach sceny polskiej 1952/53, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1954
- Almanach sceny polskiej 1953/54, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1955
- Encyklopedia Szczecina Suplement 1 (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2003
- Dariusz Michalski, Piosenka przypomni ci... Historia polskiej muzyki rozrywkowej lata 1945-1958, Iskry, Warszawa 2010
Inne źródła
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Materiały ze zbiorów Andrzeja Androchowicza
- Fotografie autorstwa Witolda Chromińskiego ze zbiorów Joanny Panasiewicz
